PARÈBHÂSAN

Parèbhâsan èngghi ka’ḍinto samacem okara parsemmon sè ètojjhuwâghi ḍâ’ manossa ḍâlem kaoḍi’ân rè-sa’arè. Parèbhâsan ka’ḍinto èyangghit sareng para seppo jhâman ḍhimèn sè aghânḍhu’ artè. Artè’èpon manabi ètalèktèghi  bânnya’ aghânḍhu’ bâburughân, kaḍhâng jhughân nodhuwâghi sèttong kabâḍâ’ân. Tanto manabi aghânḍhu’ bâburughân cè’ parlona èkaghâli otabâèpon èkaonèngngè sareng maghârmsarè Madhurâ kong-langkong sè salagghi’ anom/ngoḍâ mènangka tegghudhân/pandhuman ḍâlem kaoḍi’ânnèpon.

Dhinèng parèbhâsan ka’ḍinto ta’ kèngèng èbâ-obâ, akadhi èbhâsa’aghi. Ompama bâḍâ parèbhâsan “Atasmak bhâthok” pas èyobâ ḍâ’ “Ngaghem pangoladhân bhâthok”. Tor parèbhâsan ta’ kèngèng nyonglèr neng parèbhâsan manca amarghâ sabbhân-sabbhân bhâsa ghâḍhuwân parèbhâsan bâng-sèbâng (ta’ paḍâ). Akadhi bâḍâ pribahasa  neng bhâsa Indonesia “Ingin rasanya memeluk gunung, tapi apalah daya tangan tak sampai”. Pas èyobâ ḍâ’ bhâsa Madhurâ, “Karep cè’ terrona aghellu’â ghunong, tapè tanang ta’ nogghâ”. Ka’ḍinto rassa ta’ saè, korang salpa’ tor karèkka’.

Nyara kaghâli conto pan-saponapan parèbhâsan ka’ḍinto sè ampon kasanḍhing sareng maksot/artè’èpon.

·       Orèng jhujhur matè ngonjhur

Artè’èpon : Orèng jhuhjur salanjhângnga bhâkal salamet.

·       Abhedḍhâ’ è ḍâlem aèng

Artè’èpon : Lalakon sè ta’ aghuna, parcoma.

·       Ghâjâ’ kembhângnga tokar

Artè’èpon : Manabi bât-talèbât aghâjâ’, ampo atokar.

·       Cabhul èjhurâng ajhânggo langngè’

Artè’èpon : Èkoca’aghi ḍâ’ orèng sè ghâḍhuwân pangaterro tèngghi nangèng ta’ bisa katekkan marghâ ta’ satèmbhâng sareng kabâḍâ’ânna.

·       Copa ghâgghâr èjhilât polè

Artè’èpon : Èkoca’aghi ḍâ’ orèng sè nyabut ḍâ’ jhânjhina dhibi’.  

·       Dhâghâng tona adhu’um bhâthè

Artè’èpon : Orèng sè ghâḍhuwân pangterro èyalemma orèng.

·       Ècoco’ ḍuri è jhâlân rajâ

Artè’èpon : Èpamalo è bânnya’na orèng.

·       Ètèk sè atellor, ajâm sè ngerremmè

Artè’èpon : Abâ’ dhibi’ sè alako, orèng laèn sè ollè nyama.

·       Èghântong tèngghi, èbhenḍem ḍâlem

Artè’èpon : Kasebbhut ḍâ’ orèng sè ta’ ghâḍhuwân kakobâsa’an polè. Sanaos èpakadhiponapa’a ampon pasra.

·       Ètompa’ dhunnya

Artè’èpon : kasebbhut ḍâ’ orèng sè ta’ èmot ḍâ’ sana’ bhârâjhâ/pamili amarghâ kasoghiyânna.

·       Èsebbhit taḍâ’ monyèna, èyobhâr taḍâ’ bâuna

Artè’èpon : Kasebbhut ḍâ’ orèng ta’ anḍi’ pa-ponapa/mèskèn.

·       Ghunong na’nong bâto kalètthak

Artè’èpon : Kasebbhut ḍâ’ orèng sè cè’ dhisana ta’ onèng ḍâ’ atoran sama sakalè.

·       Ghâliyâ’ ta’ èghâlicek

Artè’èpon : Kasebbhut ḍâ’ rèng binè’ sè rajâ ghuli.

·       Jhurâng èkalè, ghunong ètèmbhuk

Artè’èpon : Orèng sè mèskèn èpèntaè, orèng sè soghi èbhânto.

·       Kellar mellè ta’ kellar ngangghuy

Artè’èpon : kasebbhut ḍâ’ orèng sè soghi, nangèng ta’ onèng ngator bhârângnga.

·       Nyarè jhârum è pettengnga

Artè’èpon : Kasambhât ḍâ’ orèng sè lèbur nyellè’/nyarè salana orèng.

·       Rajâ ghuntorra taḍâ’ ojhânna

Rajâ ghâluḍhugghâ taḍâ’ ojhânna

Artè’èpon : Orèng sè bânnya’ cacana biyâsana sakonè’ èlmona. Orèng sè bânnya’ cacana biyâsana ta’ kennèng arep hasèlla.

 

Conto manabi parèbhâsan èghuna’aghi ḍâlem okara:

Alako apa’a bhâi Cong, bâ’na kodhu jhujhur mon terro salamet bân tekka hajhât, sabâb parèbhâsan la ngoca’aghi orèng jhujhur matè ngonjhur.

Mon apol-kompol è nya’-bânnya’na orèng ango’on ngèḍingngaghi ḍhâbuna orèng katèmbhâng bâ'na bânnya’ caca, biyâsana mon rajâ ghuntorra taḍâ’ ojhânna.