OJHUNG

            Polo Madhurâ pajhat soghi kalabân kabhuḍhâjân-kabhuḍâjhânnèpon. Nangèng cè’ èmanna, sa’at samangkèn ampon rempèk ghumbing, ngalotor ghân sasowèp amarghâ bânnya’na kabhuḍhâjân-kabhuḍhâjân manca sè ampon maso’ ḍâ’ Madhurâ. Sa’at samangkèn bânnya’ orèng Madhurâ kong-langkong para ngangoḍâdhân ampon ta’ ngaghâli otâbâèpon ta’ onèng jhughân ta’ parduli ḍâ’ kabhuḍhâjân Madhurâ amarghâ ampon kasemsem, ghumeccer ḍâ’ kabhuḍhâjân manca sè ampon ta’sorop otabâèpon ta’ cocok sareng tèn-atènna orèng Madhura.   

     (Foto Ojhung neng Dhisa Topotè Lao’ Kacamadhân Topotè Songennep)     

             Sala sèttong kabhuḍhâjân sè bâḍâ neng Madhurâ kong-langkong neng Songennep èngghi kaḍinto kabhuḍhâjân ojhung. Bâḍâ sè nyambhât sennè tradisi ojhung. Asal mowasal bâḍâna sennè tradisi ojhung èngghi ka’ḍinto è jhâman ḍhimèn nalèka neng Kacamadhân Topotè Kabupaten Songennep katèbhânan nèmor sè cè’ abiddhâ (kemarau panjang) sè kantos andhâddhiyâghi somor-somor taḍâ’ aèngnga otabâ ngorangè sombherrèpon. Kabâḍâ’ân sè saka’ḍinto nombuwâghi rassa kobâtèr mongghu maghârsarè’èpon. Amarghâ manabi kakorangan aèng, maghârsarè ta’ bisa kaangghuy men-tamennan otabâ atanè, akadhi namen jhâghung sareng salaènnèpon. Pramèla, maghârsarè pas mabâḍâ rokadhân/ salameddhân sè aropa upacara ritual èngghi ka’ḍinto ojhung, sè tojjhuwânnèpon kaangghuy ngarep tor nyo’on ḍâ’ Ghustè Allah nyopprè èparèngè toronna ojhân.

            Ojhung èngghi ka’ḍinto ḍuwâ’ orèng lakè’ sè aperrang/ atanḍing kalabân aghuna’aghi lo-palo/ kol-pokol sè è èbhâḍhi ḍâri manjhâlin (rotan) tor èèrèngè sareng tabbhuwân okol tor kèjhung. Lo-palo kasebbhut ampon èsaḍiyâ’aghi sareng panitia. Orèng sè aojhung ta’ kèngèng abhâkta lo-palo dhibi’. Ḍâlem sennè tradisi ojhung bâḍâ sèttong orèng sè ngator otabâ ngalang orèng sè aojhung èngghi ka’ḍinto sè èsambhât kalabân bhubhuto (wasit). Orèng sè aojhung ngaghem bhukot neng sèraèpon sè èbhâḍhi ḍâri karong (kain goni) sè è ḍâlemmèpon èparèngè jhâlingè kaangghuy mabhângon tor makowat bhukot kasebbhut. Bhukot maksottèpon kaangghuy ngaḍḍhângè sèra ḍâri pokolannèpon moso. Neng astaèpon kantos lengngen kacèrrèpon èbhundhu’ otabâ èparèngè sarong sè tojjhuwânnèpon kaangghuy nangkès pokolannèpon moso.

            Dhinèng gher-ogher otabâ atorannèpon ḍâlem ojhung èngghi ka’ḍinto; Sè kapèng sèttong sabellunnèpon amaèn ojhung, orèng sè amaèna èghânḍhing langkong ḍhimèn. Maksottèpon èghânḍhing èngghi ka’ḍinto tèngghina otabâ rajâna orèngnga èghânḍhing/ èokor, kodhu samè. Manabi atèngghiyân sèttong, ta’ dhâddhi aojhung. Nangèng manabi sè akènè’an bângal tor samè saroju’, èterrossaghi aojhung. Parkara sè saka’ḍinto nanḍhâ’aghi jhâ’ è ḍâlem ojhung ka’ḍinto taḍâ’ paksa’an ḍâri pasèra’a bisaos. Orèng sè aojhung ka’ḍinto pajhât kasokanna otabâ kakencengnganna dhibi’. Sè kapèng ḍuwâ’, padhâ/ sokoèpon sè amaèn ta’ kèngèng nèddhâ’ otabâ lèbât ḍâri ellen/ ghâris tengnga. Sè kapèng tello’, padhâ/ soko kangan kodhu bâḍâ è aḍâ’, ta’ kèngèng sè kacèr bâḍâ è aḍâ’.

Orèng sè aojhung ka’ḍinto salaèn ngaddhu kajunèlan nyopprè ta’ ècapo’ pokolannèpon moso jhughan ngaddhu tegghuna kolè’. Pramèla, ḍâlem ojhung ka’ḍinto, orèng sè aojhungâ ta’ bhâi-bhâi. Sadhâjâna samè asaḍiyâ tor asarat ḍâ’ kyaè otabâ ḍhukon, nyarè kategghuwân tor asarat nyopprè abâ’na èparèngè jhâjâ sareng Allah. Dhinèng sè èyangghep mennang ḍâlem amaèn ojhung èngghi ka’ḍinto sè ta’ ècapo’ pokol tor taḍâ’ lampaddhâ pokolan akadhi loka tor bâling otabâ sè ècapo’na asakonè’an ḍâri moso. Ècapo’na pokol otabâ loka sè èbitong namong loka neng bagiyân tengnga/ bâlikat sareng bagiyân ḍâḍâ tor bhâu. Loka sè ghâḍuwân nilai tèngghi mogghu moso èngghi ka’ḍinto loka bâgiyân bâlikat otabâ tengnga.  Dhinèng loka neng lengngen ta’ èbitong. Nangèng manabi è ḍâlem ojhung sala sèttong sè amaèn lo-paloèpon bâḍâ sè ghâgghâr, orèng kasebbhut èangghep kala sanaos ta’ ècapo’ sama sakalè tor  sanaos mosoèpon bânnya’ ècapo’na otabâ bânnya’ lokaèpon.

            Saamponna lastarè aojhung, sè kaḍuwâ asalaman sè nanḍhâ’aghi jhâ’ ḍâlem ojhung ka’ḍinto taḍâ’ panggghâliyân/atè pegghel ḍâ’ moso. Nangèng sè kala loḍhâng pangghâliyân, narèma kakala’annèpon tor ngormat ḍâ’ moso sè mennang. Parkara sè saka’ḍinto sorop/ cocok sareng ma’na pasemmon/ filosofièpon, èngghi ka’ḍinto ojhung sè lo-paloèpon/ kol-pokollèpon ḍâri manjhâlin sè ghâḍuwân maksod  èngghi ka’ḍinto; ojhung artè’èpon ujung. Manjhâlin artè’èpon menjalin. Manabi èrangkep ma’na/ artè passemmon sè ḍâḍuwâ’ èngghi ka’ḍinto ujung-ujungnya saling menjalin hubungan sè saè. Sanaos ampon amoso nalèka aojhung, samè anapso otabâ pegghel, nangèng sa’amponna lastarè amaèn ojhung sè kaḍuwâ taḍâ’ rassa pegghel otabâ ta’ narèma. Ma’na filosofièpon sè laèn èngghi ka’ḍinto ghâḍhuwân maksod tor pangarep ḍâ’ sadhâjâ para ngangoḍâdhân nyopprè kowat, bângal, ta’ nyorot ḍâlem gaḍhebbhi moso tor jhâlânnèpon kaoḍi’ân jhughân ta’ ghâmpang pegghâ’ pangarep (putus asa) kaangghuy ngaḍhebbhi sadhâjâ alangan/ rintangan tor paè’ manèssa kaoḍi’ân.   

Ojhung kantos sa’at samangkèn tep-tep èpèyara, èpertè tor èlampa’aghi sareng maghârsarè Madhurâ kong-langkong neng Kacamadhân Topotè Kabupatèn Songennep. Biyâsaèpon èlampa’aghi ojhung nalèka è pongkasan-pongkasannèpon mosèm nèmor otabâèpon para’ mosèm nèmbhârâ’ sè tojjhuwânnèpon tep-tep samè akadhi ḍhimèn èngghi ka’ḍinto nyo’on ḍâ’ Ghustè Allah ḍâtengnga tor lancarra ojhân nyopprè tanè bisa maḍâteng hasèl kalabân saè. Tojjhuwânnèon sè laèn èngghi ka’ḍinto mènangka panglèpor mogghu maghârsarè. Ojhung  biyâsaèpon  èlampa’aghi sanèyap arè Salasa salastrèna asar kantos para’ magzrib tor sè ngoladhi kodhu ngobângè karcès (tiket masuk).

Ka Sorbhâjâ lèbât Taratè

Lamon ampas ampassa pathè

Bhuḍhâjâ Madhurâ torè pertè

Jhâ’ pas dhina nyopprè tep-tep saè

 

Arè Satto mellè ghulâ

Kalepponna kaleppon Ghâppora

Saka’ḍinto tolèsan bhâdhân kaulâ

Korang langkongngèpon nyo’on sapora

Ghâncaran ka'ḍinto onèng èpaterbi' neng Majalah Jokotolè Edisi 19 (Juli - Desember 2017)  Angghidhânnèpon: HARWIYANTO

Sè dhâddhi sombher (referensi) ḍâlem nolès ghâncaran ka'ḍinto: 

1. Moh. Taufik (Budayawan Madura)

2. Buku: Lèbur! Seni Musik dan Pertunjukan dalam Masyarakat Madura  (Helene Bouvier)

3. Para seppo è Kacamadhân Topotè Songennep

Sejarah Kerapan Sapi èyatorè pècè' è ka'ḍinto!